Շոտլանդիայի անկախության հանրաքվեն Եվրոպայում տիրող պոպուլիզմի ու սոցիալիզմի յուրօրինակ խտացումն էր: Ամերիկյան անվտանգության բարուրում քնած, խորհրդային սպառնալիքների մասին մոռացած, արհմիությունների պարտադրած ծուլությամբ ամփոփված, 19-20-րդ դդ. գործարարական հմտությունների լոկ իներցիայով շարժվող Եվրոպան այսօր վայելում է իր համեստ զեխությունը՝ չմտածելով ավելինի մասին, բայց փորձելով գտնել արդեն ոչ ռացիոնալ գաղափարախոսական խաղալիքներ, որոնք կապահովեն քաղաքական պրոցեսի իմիտացիան:
Իրական գաղափարախոսական ուղենիշերի բացակայությունը և պարզունակ ռացիոնալիզմը դարձել է այսօրվա Եվրոպայի զարգացման հիմնական խոչընդոտը: Եվրոպական երկրները դժվարությամբ են հակադրվում ռուսական ֆաշիզմին, քանի որ նա իրենց գազ է տալիս, իսկ իրենք Պուտինին՝ խնձոր, խուսափում են խոսել Իրաք-Սիրիայի իսլամական պետության մասին, քանի որ այն իրենցից հեռու է:
Այս քաղաքական անհեռատեսության և պարզունակության պայմաններում են գլուխ բարձրացնում եվրոպական աջ ու ձախ ծայրահեղականները, որոնց ամենավառ արտահայտությունը Շոտլանդիայի հանրաքվեն է: 20-րդ դարի վերջի քաղաքական ինտերնացիոնալիզմը 21-րդ դարում, ակնհայտ վտանգի բացակայության և պոպուլիզմի ազդեցության տակ, վերածվեց կոշտ նացիոնալիզմի:
Զարմանալիորեն, քաղաքական պոպուլիզմը տարածվեց նաև Եվրոպայի արևելյան հատվածում, որ ռուսները հաճախ Եվրասիա են կոչում: Ղրիմի զավթումը, պատերազմը Դոնբասում որևէ լուրջ տրամաբանությունից չեն արտածվում, քան Պուտինի ռեյտինգը 80%-ի հասցնելն է և նավթային զեխության մեջ ծփացող օլիգարխների ջանքերը՝ ժողովրդի ուշադրությունը իրական սոցիալական խնդիրներից շեղելուց:
Նույն պուպուլիստական գայթակղությունը պատել է նաև Հարավային Կովկասին: Իլհամ Ալիևը իր գահադրման օրից նստեց ծայրահեղ ազգայնականության ու հակահայկականության նժույգը՝ որպես իրեն լեգիտիմացնելու միջոց, սակայն նա շարունակեց նույն քաղաքականությունը հետագայում ևս, քանի որ այն դյուրին էր և ժողովրդահաճ: Վրաստանում Բիձինա Իվանիշվիլին որպես քաղաքական հիմնական գաղափարախոսություն զարգացնում է Սաակաշվիլիի և նրա կողմնակիցների հետապնդումները, քանի որ այդպես հեշտ է և ժողովրդահաճո:
Հայաստանի ոչ իշխանական ուժերն էլ կառավարոթյանն առաջադրել են հայտնի «12 կետերը» և սպասում են պատասխանի: Կարծես թե մոռացել են մեր տնտեսության հիմնական քաղցկեղի՝ օլիգարխիզացիայի ու մոնոպոլիզացիայի մասին, կարծես լուծվել է Ղարաբաղյան հակամարտությունը, իսկ Թուրքիան բացել է սահմանը: Կարծես վերջնականապես բոլորը համաձայնվել են Ռուսաստանի վասալը լինելուն, և մնացել է կարմիր գծերի հարցը: Իշխանությունն էլ իրեն պահում է համապատասխանաբար՝ անլրջություն ընդ անլրջության, ցինիզմ ընդ ցինիզմի՝ ոչ միայն օրենսդրորեն ամրապնդում է կարմիր գծերը, այլև պատրաստվում է Եվրասիական Միության անդամակցությունը ստորագրել առանց լուրջ կողմ արգումենտներ ներկայացնելու, առանց էական հանրային քննարկման:
The Financial Times-ը գրում է, թե բոլոր նորմալ մարդիկ, որոնք հետևում են Եվրոպայի ու մասնավորապես՝ Շոտլանդիայի իրադարձություններին, գալիս են ոչ ամենահաճելի հետևության, այն է՝ եթե այսօրվա էլիտաների չստեղծեն ավելի պատասխանատու ու ժողովրդին ավելին հաշվետու համակարգ, ապա նրանք դուրս կշպրտվեն քաղաքական դաշտից:
