«Առաջին լրատվական»-ի «Realpolitik» հաղորդաշարի հեղինակ Արման Բաբաջանյանի հյուրն է ՀՀ նախկին արտգործնախարար Ալեքսանդր Արզումանյանը: Ձեզ ենք ներկայացնում հարցազրույցի սղագրությունից մի հատված:
– Պարոն Արզումանյան, որքանո՞վ են արտաքին ազդեցությունները դեր խաղում Հայաստանի ներքին գործընթացներում: Մոսկվան, Բրյուսելը և Վաշինգտոնը որքանո՞վ են մասնակից Հայաստանի ներքին գործընթացներում: Արդյոք առանց արտաքին աջակցության հնարավո՞ր թ երկրում բեկում մտցնել:
– Ցավոք, 2008 թ. աննախադեպ կեղծիքներով իշխանության գալը, Մարտի 1-ի սպանդը բերեց նրան, որ այս իշխանությունը նվեր մատուցեց միջազգային տարբեր դերակատարների, տարբեր երկրների ու կառույցների, որպեսզի ոչ լեգիտիմ իշխանությունների հետ խոսեն պարտադրանքի դիրքերից և թելադրեն այն, ինչը ձեռնտու է այս կամ այն երկրին: Սա է մեր ամենամեծ ողբերգությունը: Օրինական, ժողովրդի կամքով ընտրված իշխանությունը կկարողանա նստել և հավասարը հավասարի պես բանակցել տարբեր դերակատարների հետ: Ցավալի է, որ ՌԴ-ն այստեղ մեծ դերակատարում ունեցող երկիր է: Մենք նույնիսկ հրճվում ենք, որ Ռուսաստանը մեզ ֆորպոստ է անվանում կամ փոքր եղբայր: Որպես արդյունք` մենք տեսնում ենք այն խրախճանքը, որ Մոսկվայում ռուս և թուրք հերթական ղեկավարները նշում են 90-ամյակը այն պայմանագրի, որով մասնատեցին Հայաստանը: Նույնիսկ Հայաստան պետության գոյատևումը կասկածի տակ դրեցին: Հիմա, այդ պայմանագրի 90-ամյակի հոբելյանական շրջանակներում քննարկում են ռուս-թուրքական ստրատեգիական հարաբերությունները մոտ ապագայում: Մեզ համար ամենամտահոգիչը պետք է լինի այն, որ Հայաստանը հերթական անգամ կարող է որպես զոհ դրվել ռուս-թուրքական բարեկամության զոհասեղանին: Բալանսավորված քաղաքականության, տարբեր միջազգային կենտրոնների հետ հավասարաչափ հարաբերություններ հաստատելու միջոցով պետք է փորձենք թույլ չտալ որևէ մեկի մենաշնորհն այս տարածաշրջանում և ՀՀ արտաքին քաղաքականության ոլորտում:
– Մեկնարկել է Ղարաբաղյան խնդրի կարգավորման ակտիվ փուլ: Որքանո՞վ եք այդ զարգացումները և խմորումները համարում վտանգավոր: Սոցիալական ցանցերում տարբեր տեսակետներ են հնչում, որ կտրուկ գործողությունները կարող են ազդել Ղարաբաղյան խնդրի կարգավորման վրա:
– Դա շատ թերի և նույնիսկ անբարոյական թեզ է: Կայունության մասին խոսում են դիկտատորները: Կայունության մասին խոսում են նրանք, որոնք ուզում են ազատ խոսքը խեղդել արյան մեջ: Ժողովրդավարական պետությունում կայունությունը տանում է լճացման: Հասարակությունը չի կարող կայուն լինել: Հասարակության մեջ կան տասնյակ շերտեր, որոնք ունեն իրենց պրոբլեմները: Այդ պրոբլեմների արծարծումը, դիալոգը, դիսկուրսը հասարակության մեջ բերում են նրան, որ հասարակությունը զարգանա: Մենք առիթ ենք ունեցել ապրելու բրեժնևյան կայուն հասարակության մեջ, և տեսել ենք, թե ինչի է դա բերում: Ղարաբաղի հարցում Հայաստանի ունեցած դերի ամենակարևոր կռվաններից մեկը Հայաստանի ժողովրդավարացումն է և ազատ պետություն, ազատ հասարակություն ունենալը: Հասարակական դիալոգի միջոցով հնարավոր է պարտադրել իշխանություններին ընդունել այնպիսի լուծումներ, որոնք ընդունելի կլինեն թե՛ Հայաստանի, թե՛ Ղարաբաղի համար: Ես ամենևին չեմ կարծում, որ այդ երկու հարցերը փոխկապակցված են: Պետք է լինի նորմալ իշխանություն, որը կարողանա ժողովրդի քվեով բանակցություններ վարել:
