Երևանից ու Գյումրիից ամեն օր տասնյակ միկրոավտոբուսներ, ավտոբուսներ ու տաքսիներ են մեկնում Մոսկվա և ՌԴ տարբեր մարզեր: Ի տարբերություն օդանավի տոմսերի՝ միկրոավտոբուսի տոմսն արժե 20.000 դրամ, ինչը շատ ընտանիքների գրպանին է հարմար: Շատերը Ղարաբաղից են գալիս Երևան, այստեղից ավտոբուսներով ուղևորվում ՌԴ տարբեր մարզեր ու քաղաքներ:
Մարդիկ, սակայն, այլևս անհեռանկար երկիր են համարում Հայաստանը, գնում են հուսահատված, հուսալքված, ամեն ինչից զզված ու հիասթափված…
«Առաջին լրատվական»-ի նկարահանող խումբը նստել է Ռուսաստան մեկնող ավտոբուս, տեղում ծանոթացել արտագաղթողներին, երկրից հեռանալու հիմնական պատճառներին:
55-ամյա Ռաֆայելը Մոսկվայում շինարարության վրա է աշխատում, ընտանիքը, սակայն, Հայաստանում է: «Գործ կա, չենք աշխատո՞ւմ: 55 տարեկան եմ, 29-30 տարեկան որդի ունեմ, չեն կարողանում ամուսնանալ: Ջահելները մնան Հայաստանում ի՞նչ անեն… ԱԺ-ում իրենց Գալուստ Սահակյանով նստում-թալանում են երկիրը, ոչ թե դրանք պառլամենտ են, այլ… Հազիվ իրար են հայհոյում: Դրանք պառլամենտի անդա՞մ են, ժողովրդի մասին մտածո՞ղ են. իրենց գրպանների համար են մտածում:
Տնից երկու հոգի դուրսն ենք, որ կարողանանք աշխատել, բերել, ժողովուրդը հաց ուտեն:
Էս ի՞նչ երկիր ա, նախարարները սաղ թալանչի սրիկաներ են: Փոխան, տեսնենք՝ սրա՛նք ինչ կթալանեն: Արդեն ժողովրդի ծուծքն է մնացել, սաղ նույն թալանչիներն են, ոչ մի բան չի փոխվում: Պառլամենտի քոքի՛ց պետք է կտրեն, քոքի՛ց, լրիվ համակա՛րգը պետք է փոխեն: Դրանք ոչ թե պատգամավոր են, այլ սրիկաներ են… Մեր ազգին ամոթ ա… Էս ի՞նչ երկիր է»,-վրդովված ասաց նա՝ ցույց տալով անձնագիրը, որ մուտքի այցագրերի տեղ չէր մնացել ու մաշվել էր գործածությունից:
Ավտոբուսի կեսը երիտասարդ տղաներ էին, որոնց մեծ մասը մեկնում էին շինարարության և խոհարարության ոլորտում աշխատելու:
25-ամյա Հայկը արդեն երկու տարի է՝ մեկնում է ՌԴ, ինչպես ինքն է ասում՝ ծովափին խորովածի գործ է անում: Միայն կարոտն է, որ ժամանակ առ ժամանակ խեղդում է, ու ստիպված է լինում վերադառնալ, մյուս դեպքերում աշխատում է մոռանալ Հայաստանի մասին: «Հայաստանը հինգ հոգու է պատկանում, թող մնան հինգով, մենք գնանք, չխանգարենք: Նրանց դեմ պայքարը անհեռանկար է: Հիմա ինձ ասեք՝ Հայաստանում ապագա կա՞»,- ասաց նա՝ հավելելով, որ երիտասարդն անզոր է պայքարել այս համակարգի դեմ:
1979 թվականից Դոնի Ռոստովում հաստատված Արտյոմը Հայաստան է գալիս ժամանակ առ ժամանակ՝ բարեկամների ուրախության և տխրության պահերին: Ռոստովում զբաղվում է շինարարությամբ: Նրա աչքերով՝ արտաքուստ երկիրը փոխվել է, բայց խնդիրներ են ամեն քայլափոխի:
Հունիսին կգա Երևանից հարս տանելու: Անկեղծորեն խոստովանեց. «Ուզում եմ թոռս սև աչքեր ունենա, հասկանո՞ւմ եք» (թոռան մասին խոսելիս փայլեցին Արտյոմի աչքերը):
Հայաստան էլ չի վերադառնա. 32 տարի է՝ ապրում է այնտեղ: Այս անգամ Երևան գալու առիթը հարազատներից մեկին պատահած դժբախտ դեպքն էր:
Տիկին Լուսինեն Կրասնոդար էր գնում: Քույրն ու մնացած հարազատները դժվարությամբ բաժանվեցին նրանից: Գրկախառնություն, աչքերում արցունքներ ու վերջին խոսք. «Ձեզ լավ նայեք»…
«Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում Լուսինեն նշեց, որ առաջին անգամ է գնում արտագնա աշխատանքի. Հայաստանում պահող շատ բան կա, բայց ափսոս, որ ղեկավարությունը չի մտածում այդ մասին. «Աշխատանք չկա, եղածն էլ այնքան քիչ է, որ անհնար է լինում գոյատևել: Մենք կուզեինք մնային այստեղ երկիրը ծաղկեցնեինք, ոչ թե գնայինք ստրուկի կարգավիճակով ապրեինք»,- հուզված նշեց նա:
Երիտասարդներից մեկն էլ նշեց՝ ինչի՞ մասին խոսի, Հայաստանի՞, որտեղ ոչ մի բան չկա:
Արմենը մեկ շաբաթով է գնում ՌԴ: 20 տարի ապրել է այնտեղ, թեև այնտեղի գրանցում ունի, բայց մեկ տարի առաջ վերադարձել է Հայաստան: Նրա կարծիքով՝ աշխատանք այնտեղ էլ կա, այստեղ էլ: Նա պատմեց, որ արժանապատվության ոտնահարման բազմաթիվ դեպքեր են եղել Ռուսաստանում: «Եկել եմ, երազ եմ առել, գործս հանգիստ առաջ եմ տանում, ծնողիս հետ հանգիստ ապրում ենք: Մեկ շաբաթով եմ մեկնում ու գամ, տակ չտո՝ Հայաստանից մարդ կա, որ չի դժգոհում»,- ասաց նա:
Իսկ նրա հետևի նստարանին նստած երիտասարդն արդեն տասը տարի է՝ մեկնում է, շինարարական աշխատանքներ անում: Այստեղ՝ Հայաստանում, մի քանի անգամ փորձել է աշխատանք գտնել, բայց բազմիցս խաբել են, «քցել»: «Կայուն աշխատանք լինի, կգամ ու էլ չեմ գնա, բայց էսպես ես կգնամ ու կմնամ»,- ասաց նա:
Ավտոբուսից իջնելիս բոլորի դեմքերին թախիծ և անհուսություն տեսա, որ փորձում էին ժպիտով քողարկել…
Դիտե՛ք տեսանյութն ամբողջությամբ
